بزرگان و سخنوران شعر و ادب پارسی
در این صفحه می توانید بزرگان ادب پارسی و شاهکارهای آنها را مشاهده کنید. تعداد کل: 78
ابن حسام خوسفی
ابن حسام خوسفی، شاعر پرآوازه ایرانی، از چهره‌های برجسته ادبیات فارسی در قرن هشتم و نهم هجری قمری به شمار می‌رود. اشعار او به‌ویژه در قالب مثنوی، قصیده و غزل، از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات ایران برخوردار است. کتاب شعر ابن حسام خوسفی، مجموعه‌ای از سروده‌های این شاعر بزرگ …
ابن حسام خوسفی
ابواسحاق جویباری
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بخاری جویباری، معروف به ابواسحاق جویباری، از شاعران پیشگام زبان فارسی در قرن چهارم هجری قمری است. او از نخستین کسانی بود که به سرودن شعر به زبان فارسی روی آورد و در دوره سامانیان می‌زیست. جویباری نه تنها به عنوان شاعر، بلکه به دلیل پیشه …
ابواسحاق جویباری
ابوحفص سغدی
ابوحفص سغدی، شاعر و موسیقیدان برجسته ایرانی، از نخستین شاعران فارسی‌زبان در قرن سوم و چهارم هجری قمری است. او به عنوان یکی از پیشگامان ادبیات فارسی پس از اسلام شناخته می‌شود و نقش مهمی در توسعه شعر و موسیقی ایرانی ایفا کرده است. اختراع ساز «شهرود» و سرودن نخستین …
ابوحفص سغدی
ابوزراعه معمری جرجانی
ابوزراعه معمری جرجانی، یکی از شاعران برجسته ایرانی در دورهٔ سامانیان است که در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری قمری زندگی می‌کرد. او به عنوان یکی از معاصران رودکی، شاعر معروف فارسی، شناخته می‌شود و در واقع در همان زمان به فعالیت‌های ادبی مشغول بود. زندگی و …
ابوزراعه معمری جرجانی
ابوسعید ابوالخیر
ابوسعید فضل‌الله بن ابوالخیر احمد بن محمد بن ابراهیم، مشهور به شیخ ابوسعید ابوالخیر، از عارفان و شاعران برجسته‌ی ایرانی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری است. او در تاریخ اول محرم سال ۳۵۷ هجری قمری در روستای میهنه، از توابع ابیورد (در منطقه‌ی خراسان قدیم، واقع در شمال …
ابوسعید ابوالخیر
ابوسلیک گرگانی
ابوسَلیک گُرگانی یا ابوسُلیکِ گرگانی از قدیم‌ترین شاعران پارسی‌گوی دورۀ اسلامی است. محمد عوفی او را معاصر عمرو لیث و فیروز مشرقی دانسته است. منوچهری دامغانی او را از شعرای قدیم خراسان و در ردیف استادان بزرگ پیش از خود دانسته است. او در کنار محمد بن وصیف سجزی، حنظله …
ابوسلیک گرگانی
ابوشعیب هروی
ابوشعیب صالح بن محمد معروف به ابوشُعَیبِ هَرَوی از شاعران خراسانی دورهٔ سامانی بود. وی از شعراء قدیم دورهٔ سامانی و از سدهٔ سوم هجری قمری بود. چنانچه در تذکره‌ها آمده است، وی اواخر زمان رودکی را دریافته است. منوچهری او را در شمار استادان پیشگام شعر پارسی آورده‌است. عوفی …
ابوشعیب هروی
ازرقی هروی
شرف‌الزمان ابوالمحاسن زین‌الدین ابوبکر جعفر بن اسمعیل وراق هِرَوی، مشهور به اَزرَقی هروی، شاعر ایرانی نیمهٔ دوم قرن پنجم هجری قمری است. او در شهر هرات، یکی از مراکز مهم فرهنگی و ادبی آن دوران، متولد شد و در همان شهر نیز فعالیت‌های ادبی خود را دنبال کرد. ازرقی هروی …
ازرقی هروی
اسدی توسی
ابونصر علی بن احمد اسدی توسی، شاعر، ادیب و لغت‌شناس برجسته‌ی ایرانی قرن پنجم هجری قمری، از چهره‌های مهم ادبیات فارسی و از پیروان سبک حماسی فردوسی است. او بیشتر به عنوان سراینده‌ی گرشاسپ‌نامه، یکی از مهم‌ترین آثار حماسی پس از شاهنامه، شناخته می‌شود. اسدی توسی همچنین به عنوان نخستین …
اسدی توسی
اقبال لاهوری
علامه محمد اقبال لاهوری (۱۸۷۷–۱۹۳۸ میلادی)، شاعر، فیلسوف، سیاستمدار و متفکر بزرگ مسلمان، از چهره‌های برجسته‌ی تاریخ معاصر شبه‌قاره‌ی هند و جهان اسلام است. او به عنوان یکی از پیشگامان جنبش استقلال پاکستان و یکی از بزرگ‌ترین شاعران زبان‌های اردو و فارسی شناخته می‌شود. اقبال با اشعار و اندیشه‌های عمیق …
اقبال لاهوری
امیرخسرو دهلوی
امیر خسرو دهلوی، با نام کامل ابوالحسن یمین‌الدین بن سیف‌الدین محمود، شاعر، عارف، موسیقیدان و ادیب بزرگ پارسی‌گوی هند، در سال ۶۵۱ هجری قمری (۱۲۵۳ میلادی) در پتیالی (در نزدیکی دهلی) به دنیا آمد. او به عنوان یکی از برجسته‌ترین شاعران فارسی‌زبان شبه‌قاره‌ی هند و از پیروان و مریدان مشهور …
امیرخسرو دهلوی
امیر معزی
امیرالشعراء ابوعبداﷲ محمدبن عبدالملک معزی نیشابوری فرزند امیرالشعراء عبدالملک برهانی نیشابوری از شاعران دربار الب ارسلان بود و خود برای نظامی عروضی از پدرش سخن رانده که «پدر من امیرالشعراء برهانی رحمه اﷲ در اول دولت ملکشاه به شهر قزوین از عالم فنا به دار بقا تحویل کرد و در …
امیر معزی
انوری
اوحدالدّین محمّدبن محمّد انوری معروف بهانوری ابیوردی و «حجّةالحق» از جملهٔ شاعران و دانشمندان ایرانی سده ۶ قمری در دوران سلجوقیان است. انوری استاد قصیده سرای شعر پارسی و آراسته به هنرهای خوش‌نویسی و موسیقی بوده‌است. او از دانش‌های ریاضیات، فلسفه و موسیقی بهره‌ور و در دستورات اخترشناسی به زبان …
انوری
اوحدی
رکن‌الدین اوحدی مراغه‌ای (۶۷۳ - ۱۵ رمضان ۷۳۸ قمری) عارف و شاعر پارسی‌گوی ایرانی اهل مراغه است. او در شهرستان مراغه زاده شد، پدرش از اهالی اصفهان بود و خود او نیز مدتی در اصفهان اقامت داشت و بنابراین نامش اوحدی اصفهانی نیز ذکر شده است. اوحدی معاصر ایلخان مغول …
اوحدی
باباافضل کاشانی
افضل الدین محمد بن حسین بن محمد مَرَقی کاشانی معروف به بابا افضل ( زاده نیمۀ اول قرن شش، فوت حدود ۶۱۰ ه.ق.)، فیلسوف و حکیم بزرگ ایرانی است که تعداد زیادی رباعی به او نسبت داده شده است. از جزئیات زندگی او تقریباً هیچ چیز روشنی در دست نیست، …
باباافضل کاشانی
باباطاهر
باباطاهر عریان عارف و شاعر قرن پنجم هجری قمری و معاصر با طغرل شاه سلجوقی است. البته در باب حوادث زندگی و احوالات بابا طاهر اطلاعات مبسوطی در دست نیست. برخی تذکره‌نویسان وی را معاصر عین‌القضات همدانی (یعنی حدود سال ۵۲۵ هجری قمری) و برخی وی را هم عهد خواجه …
باباطاهر
بهرام سالکی
به نام آنکه جمیل است و دوستدار جمال ... سخن از هنرمند ذوالفنون معاصر حضرت استاد بهرام سالکی است که سختکوشی و ابتکار او در کتابت و تزیین بسیار بدیع و در عالیترین سطح از « دیوان حافظ شیراز » و چند اثر ماندگار دیگر ، معروف و مقبول خاص …
بهرام سالکی
بیدل دهلوی
میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی در سال ۱۰۵۴ هجری قمری در ساحل جنوبی رودخانهٔ «گنگ» در شهر عظیم‌آباد پتنه (هند) به دنیا آمد. وی اصلاً از ترکان جغتایی بود. بیدل در بیشتر علوم حکمی تبحر داشت و با طریقهٔ صوفیه نیز آشنا بود. او ابتدا «رمزی» تخلص می‌کرد تا این که …
بیدل دهلوی
پروین اعتصامی
رخشندهٔ اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ خورشیدی در شهر تبریز به دنیا آمد. پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از رجال نامی و نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر دورهٔ قاجار بود. در کودکی با خانواده به تهران آمد. پایان‌نامهٔ تحصیلی خود را از مدرسهٔ آمریکایی تهران …
پروین اعتصامی
جامی
نورالدین عبدالرحمن ابن نظام الدین احمد ابن محمد متخلص به جامی در سال ۸۱۷ هجری قمری در خرجرد جام از توابع خراسان متولد شد. .وی بعدها همراه پدرش به سمرقند و هرات رفت و در آن دیار به کسب علم و ادب پرداخت. سپس به سیر و سلوک مشغول و …
جامی
حافظ
خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی، مشهور به حافظ، یکی از بزرگ‌ترین شاعران و غزلسرایان ادبیات فارسی است که در قرن هشتم هجری قمری می‌زیست. او در حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شهر شیراز، که در آن زمان یکی از مراکز مهم فرهنگی و ادبی ایران بود، به دنیا آمد. حافظ …
حافظ
حکیم نزاری
حکیم سعد الدین پسر شمس الدین پسر محمد نِزاری فوداجی بیرجندی قُهستانی در سال ۶۴۵ هجری قمری در روستای فوداج بیرجند به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی خود در بیرجند و قاین، به مطالعه ادبیان و علوم متداول زمان خود در قهستان پرداخت. او از جوانی به …
حکیم نزاری
خاقانی
افضل‌الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی متخلّص به خاقانی (۵۲۰ قمری در شَروان - ۵۹۵ قمری در تبریز) از جملهٔ بزرگ‌ترین قصیده‌سرایان تاریخ شعر و ادب فارسی به‌شمار می‌آید. از القاب مهم وی حسان العجم می‌باشد. آرامگاه او در شهر تبریز است. خاقانی از سخنگویان قوی‌طبع و بلندفکر و یکی …
خاقانی
خلیل‌الله خلیلی
خلیل‌الله خلیلی مشهور به استاد خلیلی (۱۲۸۶-۱۳۶۶ ه.ش) شاعر معاصر افغان است که به زبان فارسی شعر می‌سرود. وی فرزند یکی از بزرگان منطقهٔ کوهستان در شمال کابل بود و در کودکی پدرش را از دست داد. پیش از کوتای ۷ ثور وی صاحب مناصب دولتی متعدد در دولت وقت …
خلیل‌الله خلیلی