۳۷ - مردی اسب خویش را گم کرده بود

مردی اسبِ خویش را گم کرده بود

شک به اسبِ شخص دیگر بُرده بود

ادعا می‌کرد کآن اسبِ من است

دعوی‌اش هم استوار و مُتقَن است (۱)

آن یکی گفتش: دلیلی گو دُرُست

بعد از آن ، شو مُدعی کاین اسب توست

مرد گفتا گر به دقت بشنوید

آنقَـدَر گویم که تا قانع شوید!

می‌شمارم بر شما چندین دلیل

جملگی هم مُستند ، از این قبیل:

اسب من هم ، مثل این قبراق بود

در میان همگنانش طاق بود (۲)

مرکبی رهوار بود و خوش‌لگام (۳)

خوش‌خوراک و خوش‌ادا و خوش‌خرام

یال او مشکی و دُمّ او دراز

بین اسبان دگر گردن‌فراز (۴)

ادعاهایم نه بر حدس و ظن است

این نشانی‌ها که دادم روشن است!

باز اگر خواهید برهانی دگر؟

همچنان دارم دلایل خوبتر:

گر چه شب‌ها خوابِ کافی می‌کند

گه میان روز ، چُرتی می‌زند

عادتًا هم ، در همه ایام ِ ماه

اشتهای وافری دارد به کاه !....

****

مرد را گفتند از جنسش بگو

تا که آب رفته را آری به جو

این دلایل پیش ما بی‌پایه است

گریهٔ کودک به گوش دایه است (۵)

****

پس پَـلاسی روی اسب انداختند

عورتش ، از چشم ، پنهان ساختند (۶)

چون که آوردندش از آغُل بُرون

بهر بر پا کردن این آزمون

مُدّعی گفتا که اسبم نَر بُـوَد

مرکبی توفنده چون صَرصَر بُـوَد (۷)

در دویدن ، رخش ِ رستم ، هیچ نیست

در جهیدن ، نمره‌اش از بیست ، بیست ! (۸)

در جسارت ، کُن قیاسش با پلنگ

در رشادت؟ صبر کُن تا وقت جنگ ! (۹)

****

اسب را برداشتند از رُخ نقاب

پیش چشم خاص و عام و شیخ و شاب (۱٠)

چون عیان شد آنکه حیوان ماده است

مرد گفتا: شبهه‌ای رُخ داده است...

شُکر ِ حق و ز کور‌ی‌ چشم حسود

اسب من هم آنقَـدَرها نَر نَبود !

***********

۱ - مُتقَن: استوار - محکم

۲ - همگنان: همجنسان و کسانی که با همدیگر رتبه و درجهٔ برابر دارند.

۲ - طاق: بی مانند - یگانه - بی‌نظیر

۳ - خوش‌لگام: مقابل بدلگام - رام - غیرسرکش.

۴ - گردن فراز: سربلند - ممتاز

۵ - معمولاً دایه به مهربانی مادر نیست و گریه کودک احساساتش را چندان تحریک نمی‌کند.

۶ - عورت: اندام تناسلی

۷ - صرصر: باد تند. در فارسی اسب تندرو را به آن تشبیه کنند.

۸ - معنای بیت: این اسب در دویدن ، سریعتر از رخش رستم و در جهیدن از موانع ، نمره‌اش بیست است !

۹ - معنای بیت: جسارت این اسب ، از پلنگ بیشتر است و رشادت او را باید در صحنه جنگ ببینید !

۱٠ - شیخ و شاب: پیر و جوان